Briefwisseling: Geluk zonder geloof?

Moeder Anneke van der Velde en dochter Geerke Visser gaan met elkaar in gesprek over het geloof. Geerke vroeg of er geluk is zonder geloof en Anneke moest daar wel even over nadenken. 

Lieve Geerke,

In je laatste column stel je me de vraag of er voor mij geluk is zonder geloof… Opnieuw een grote vraag! Ik heb daar echt een paar dagen over lopen denken. Hoe zit dat met mijn geluksgevoel, en is dat direct gekoppeld aan mijn geloof?

Geluk is er natuurlijk in vele soorten en maten. Daar zijn boeken over volgeschreven. Mijn ervaring is, dat ik korte momenten van geluk ken, maar dat ik ook een basisgevoel heb van gelukkig zijn. Ik las laatst dat iemand schreef: ‘ik ben een gelukkige ziel’. Dat herken ik wel. En dat heeft heel veel te maken met je ten diepste gekend voelen, geborgen zijn, en verwonderd zijn over wat je toevalt in het leven. Dat gevoel komt wel voort uit mijn geloof verankerd te zijn in de Eeuwige.

Maar ik zou het eigenlijk om willen draaien. Kun je geloven zonder gelukkig te zijn? En dan zou ik er ook aan willen verbinden: kun je geloven zonder ongelukkig te zijn? Ik draai je vraag om, omdat ik juist in de diepste levenservaringen mijn geloof vind. Op de momenten dat ik heel erg gelukkig ben, of juist heel erg ongelukkig, ervaar ik de dimensie van het geloof. Op het moment dat jij geboren werd, bijvoorbeeld, ervoer ik een geluksgevoel dat het menselijk bestaan zoals wij dat waarnemen, overstijgt. Dat verbind ik dan met het bestaan van God. Maar ook op momenten dat ik diep verdriet ervoer, voelde ik mij (gelukkig!) gedragen door een kracht die groter was dan ik zelf. Dat gaf troost. Ik ben er dankbaar voor dat ik diepe geluks- en verdriet ervaringen kan verbinden aan mijn geloofsbeleving. Maar ik weet natuurlijk ook dat heel veel mensen daar heel anders over denken en de dingen anders ervaren. Of juist bij diep verdriet en ongeluk een grote afwezigheid van God ervaren.

Terug naar je vraag. Is er voor mij geluk zonder geloof? Ja, ik ervaar heel veel geluksmomenten op een dag zonder dat ik het geloof ‘erbij haal’. Maar mijn diepste gevoel van geluk, dat bestaat uit me geborgen voelen, dankbaar zijn, verwonderd zijn, wortelt in mijn geloof. En andersom: geluks- en verdriet ervaringen doen me juist beseffen dat ik geloof, en dat ik deel uitmaak van een grotere werkelijkheid.

Nou, back to basics, en maar weer eens een heel andere vraag. Jij bent opgevoed in de christelijke traditie. Ik heb jou en je zus geprobeerd mee te geven dat de christelijke traditie een van de vele waardevolle ‘talen’ is waarmee we vorm geven aan het geloof in de Eeuwige. Dat er ook andere tradities zijn die hun waarde hebben: de joodse traditie, de islam, de boeddhistische… Jij studeert nu culturele antropologie. Hoe kijk jij aan tegen de verschillende geloofstradities en hun waarheidsclaims?

Lees hier alle brieven die Anneke en Geerke elkaar hebben geschreven