Column: De aarde is onze tempel
Greta Huis verbindt het verhaal van de reiniging van de tempel door Jezus met de actualiteit. Voor ons is de aarde de tempel en ook die is vervuild.
Kort voor Pesach, het Joodse paasfeest, reisde Jezus naar Jeruzalem. Daar trof hij op het tempelplein de handelaars in runderen, schapen en duiven aan, en de geldwisselaars die daar altijd zaten. Hij maakte een zweep van touw en joeg ze allemaal de tempel uit, met hun schapen en runderen. Hij smeet het geld van de wisselaars op de grond, gooide hun tafels omver en riep tegen de duivenverkopers:‘Weg ermee! Jullie maken een markt van het huis van mijn Vader!’ Zijn leerlingen dachten aan wat er geschreven staat: ‘De hartstocht van uw huis zal mij verteren.’ Maar de Joden vroegen: ‘Met welk teken kunt u bewijzen dat u dit mag doen?’ Jezus antwoordde hun: ‘Breek deze tempel maar af, en ik zal hem in drie dagen weer opbouwen.’ ‘Zesenveertig jaar heeft de bouw van deze tempel geduurd,’ zeiden de Joden, ‘en u wilt hem in drie dagen weer opbouwen?’ Maar hij sprak over de tempel van zijn lichaam. Na zijn opstanding uit de dood herinnerden zijn leerlingen zich dat hij dit gezegd had, en zij geloofden de Schrift en alles wat Jezus gezegd had.(Johannes 2:13-22)
Jezus zie ik niet zo snel voor me. Ik kan me hem moeilijk verbeelden (Heb jij dat ook? Of juist niet?), maar wat er hier gebeurt zie ik gelijk voor me. Een man (dat is dan Jezus) die van een touw een zweep maakt door het aan één kant vast te houden, er mee op de grond slaat en daarmee de mensen de stuipen op het lijf jaagt. Jezus smijt vervolgens het geld van de wisselaars op de grond, gooit hun tafels omver. We maken hier kennis met een hele andere Jezus dan die wij doorgaans kennen.
De tempel is bedoeld als centrum van eredienst en lofprijzing van God. Jezus vindt daar het tegenovergestelde en gaat helemaal over de rooie. Op het tempelplein mochten heidenen komen, maar niet verder. Ze werden als onrein beschouwd. De minachting voor hen wordt nog groter door de bezoedeling van het tempelplein. Maar ook voor de leiders van de tempel, zij hebben namelijk financieel gewin bij deze handel. De dieren die er worden gekocht en verkocht worden namelijk vervolgens in de tempel aan God geofferd. En dat brengt geld in het laatje.
Met de beelden uit Wuhan van vorig jaar nog op ons netvlies, krijgt de dierenmarkt op het tempelplein waar Jezus optreedt wel een heel andere dimensie. Na het uitbreken van de pandemie raakt het begrip zoönose, ziekten die worden overgedragen van dieren op mensen, ingeburgerd. Andermaal wordt de samenhang in de schepping door mensen verstoord. Het past in het rijtje: opwarming, vervuiling en uitputting van de aarde.
De aarde kun je en zou je wellicht moeten beschouwen als onze tempel. Onze relatie met de aarde verandert dan, wordt respectvol en gelijkwaardig. De aarde als lofprijzing van God. Wat zou dat betekenen voor ons gedrag? Want met dat gedrag van ons wil het maar niet lukken. Meelopen met een klimaatmars is geen probleem. Een petitie tekenen van Greenpeace waarin levensmiddelenbedrijven en supermarkten worden opgeroepen wegwerpplastic uit te bannen en te investeren in herbruikbare en hervulbare alternatieven is ook geen moeite. Maar het zelf opruimen op een warme avond in het Vondelpark in Amsterdam of het Noorderplantsoen in Groningen, om enkele parken te noemen, is te veel gevraagd!?
René van Loenen heeft een prachtig lied geschreven bij bovenstaande Bijbeltekst. Zie liedboek 187 Runderen, schapen en duiven te koop voor alle coupletten. Van Loenen maakt de Bijbeltekst actueel, trekt de thematiek veel breder: “er is veel te doen in de tempel vandaag.” In ‘de tempel’ lees ik vandaag de aarde. Het laatste couplet:
Dit is het huis van mijn Vader, zegt Hij.
Heilig het daarom en houd het dus vrij
van de verslaving aan goud en genot.
Geen diensthuis is dit, maar de tempel van God!
En iedereen kan (en moet?) een steen of steentje bijdragen aan het behoud van die tempel, want zonder die tempel zijn we nergens. Zie de website www.iedereendoetwat.nl, kortom iedereen kan wat doen!
Greta Huis
Pastoraal werker van de VVP Groningen