Zondagsbrief 11, 31 mei 2020 - Pinksteren
Pinkstergroet
Helaas kunnen wij elkaar niet ontmoeten in de Irenekerk tijdens de pinksterdienst. We weten ons toch met elkaar verbonden door deze zondagsbrief, met name door de meditatie en het pinksterlied, dat we kunnen meezingen met de begeleiding verzorgd door onze organist Jan Huizer. Gezegende en inspirerende pinksterdagen.
De kerkenraad
Symboliek
Alle (christelijke) feestdagen hebben hun eigen symboliek. Een van de symbolen, die onlosmakelijk bij Pinksteren behoren is de duif. Maar het is niet het enige: ook wind, water, vuur, olie en oogst horen erbij.
Waarom de duif? In Marcus 1, 9 staat dat er na de doop van Jezus door Johannes een duif op Jezus’ hoofd neerdaalde als symbool van de Geest. De duif komt als symbool vaker in de Bijbel voor bijv. In het verhaal van Noach, die een duif losliet om te vernemen, of er op aarde alweer leven mogelijk was na ‘de grote vloed’. Een duif werd ook als offerdier toegestaan vanwege zijn vreedzame aard. Zo werd de duif al snel het symbool van vrede.
De duif staat niet voor niets afgebeeld in het kerkzegel van de Irenekerk: Irene en duif staan beide voor vredelievend of vredestichtend.
Het komt voor dat witte duiven worden losgelaten na een huwelijksvoltrekking als symbool van vrede, zuiverheid en geluk. Het loslaten staat voor eeuwige trouw en elkaar vrijheid geven. Er zit wel een ‘maar’ aan. Meestal zijn deze duiven niet gewend om in de natuur hun voedsel te vinden, zodat ze weinig overlevingskansen hebben, behalve als het postduiven zijn. Dus deze symboliek heeft ook een wrange kant.
Bij de meeste kerkelijke feestdagen is er sprake van commercialisering, zoals met Kerst en Pasen. Met Pinksteren is dit niet het geval, geen pinksterboom of –tak, zoals de kerstboom, gevuld met lichtjes en ballen of een paastak met eieren aan een lint, om maar iets te noemen.
In de kerk gebruiken we de kleur rood als kleur van de geest of het vuur. In Rome is een gebruik om in de koepel van het Pantheon duizenden rozenblaadjes naar beneden te laten dwarrelen over de hoofden van de mensen en de priesters, die geheel in het rood gekleed gaan.
Omdat we elkaar nu niet in de Irenekerk kunnen ontmoeten en geen deel hebben aan de symboliek, kunnen we mogelijk thuis toch iets doen om de symbolische betekenis van Pinksteren vorm te geven. U kunt bijv. in de vorm van het getal 7 zeven lichtjes neerzetten. De ene 7 duidt op de tijd, 7 weken of 50 dagen, tussen Pasen en Pinksteren, de zeven lichtjes duiden op de zeven gaven of vruchten van de Geest: wijsheid, inzicht, raad, sterkte, kennis, vroomheid en respect voor God en medemens. Misschien heeft uzelf ook ideeën hoe u deze gaven wilt omschrijven. In Lied 841 wordt een aantal ‘goede vruchten van de Geest’ genoemd zoals liefde, vreugde, vrede, geduld, goedertierenheid, geloof, verwondering. Ook prachtige begrippen.
Als we deze begrippen in ons leven waar kunnen maken of ontmoeten dan moeten we, ondanks alles wat we in ons leven meemaken aan ziekte, verdriet en tegenslag, wel geluksmomenten kennen, omdat we mens zijn.
Pinkstermeditatie
‘Ik ga heen en kom tot jullie!’ bij Johannes 14, 23 – 29 en Lied 1010 vers 4
Het Evangelie van Johannes is vijftig jaar na het verhaal dat wij hier lezen geschreven aan christenen, die de woorden van Jezus:’ Ik ga heen en kom tot jullie’ ongetwijfeld met gemengde gevoelens zullen hebben gelezen. Zij hoopten, gezien de benarde situatie waarin de meesten van hen verkeerden, op een snelle terugkeer van Jezus. Wij weten hoe anders de gang van zaken is verlopen. Die terugkeer heeft nooit plaatsgevonden. Het roept overigens heel trieste andere herinneringen op bij velen. ‘Ik ga en kom snel terug”. Hoe vaak zullen mensen dat niet gehoord hebben wanneer een geliefd kind voor lange tijd vertrekt maar nooit terugkeert? Denk maar aan de twee wereldoorlogen waar tallozen huis en haard verlieten maar nooit terugkeerden. En wat te denken aan kinderen, die volledig alle contacten met hun ouders verloren hebben en hun afkomst volledig zijn kwijtgeraakt?
Ik denk terug aan mijn eigen jeugd. In die tijd las ik net als de meeste kinderen het aangrijpende boek: Alleen op de wereld, van Hector Malot. Het boek begint met de klacht van het jongetje, die Remi heet. Hij zegt: ‘Mijn ouders ken ik niet’. Zo’n enkele zin betekent meer dan de lijfelijke afwezigheid van ouders. Het is een volledig ontbreken van elke betrekking met de bron van je leven. Daarover gaat het ook in dit verhaal, dat de kern van Pinksteren wil verklaren. Wij mogen ons dus met recht en reden afvragen of Jezus over een terugkeer sprak in de zin van een lijfelijke aanwezigheid zoals hij dat gewoon was met zijn leerlingen in de drie laatste jaren van zijn leven. De tekst van vandaag wijst een andere richting aan. Daar gaat het over een komen in de geest. Zoals God steeds in Jezus leven aanwezig was in zijn gebed en gedachten. Op dezelfde manier wil Jezus samen met zijn Vader in onze gedachten aanwezig zijn. In geest en waarheid, in gebed en in ons leven van elke dag. Jezus spreekt over de heilige Geest als pleitbezorger. Vroeger werd er over de Trooster gesproken. Dat woord geeft niet weer wat Jezus bedoelde. Het woord pleitbezorger ook niet. Dat klinkt te juridisch en zo is het niet bedoeld. Het gaat over woorden die ons telkens weer verteld worden. Steeds weer in herinnering brengen wat God bedoelt met de wereld, met ons, met onze houding tegenover onze naasten. Het gaat om woorden die ons toegesproken, aangezegd worden zodat het innerlijk beklijft. Dan behoeven en zullen wij hopelijk ook niet het gevoel krijgen dat God ons verlaten heeft. Pinksteren betekent dat God in ons hart woning wil maken. Dat is niet zoetelijk bedoeld maar als een voortdurende bemoediging om de weg die Jezus ging te volgen. Eenvoudig is dat niet. ‘Verlies de moed niet’, zegt Jezus aan de ene kant en hij voegt daar meteen aan toe: ‘De heerser van deze wereld is al onderweg.’ Het kader, waarin deze uitspraken van Jezus staan, is bedoeld als bemoediging: Mijn vrede laat ik jullie na. Dat is naast moed inspreken echter ook een waarschuwing en een aansporing om, als wij te maken krijgen met geweld, daar niet bij voorbaat de weg van nog meer geweld tegenover te plaatsen maar eerder een vreedzame oplossing na te streven. Wanneer Jezus spreekt over vrede dan doelt hij op het uitbannen van de angst, want dat is de belangrijkste oorzaak van het uitoefenen van geweld. Het verhaal eindigt dat Jezus zegt: “Opstaan, we gaan weg hier!’ Misschien bedoelt Jezus wel niet, dat hij met zijn leerlingen naar de Olijfberg wil gaan maar is het een oproep aan alle mensen: Weg van het gebruikelijke in de wereld. Kies niet langer de weg van het geweld. We gaan op weg, die andere weg op, van God, van Jezus, van Pinksteren, voorbij de angst. Dat is een gevaarlijke weg, want niet geliefd bij de heersers van deze wereld. Maar als wij vertrouwen op Jezus die gezegd heeft: Ík ben de weg’, dan is dat de enige begaanbare weg naar de vrede die hij ons beloofd heeft.
Deel ons uw liefde mede,
die onze boosheid tart,
die onze mond leert spreken
en onze handen leidt.
Maak ons een levend teken
uw vrede wint de strijd!
Lied
Behalve lied 841, dat in de inleiding wordt genoemd, is er een pinksterlied van Marijke de Bruijne, lied 691 ‘De Geest van God waait als de wind’, dat ook goed bij de meditatie past. Maar misschien wilt u ze beide zingen.
Zegenbede van Franciscus
Moge God ons zegenen
met ongemak bij
ongemakkelijke antwoorden, halve waarheden en oppervlakkige verhoudingen
zodat we diep vanuit ons hart mogen leven;
met woede bij
onrechtvaardigheid, onderdrukking en uitbuiting van Gods schepselen
zodat we mogen werken aan rechtvaardigheid, vrijheid en vrede;
met tranen om te vergieten
voor hen die lijden aan pijn, verwerping en honger en oorlog
zodat we onze handen kunnen uitstrekken om hen te troosten
en om hun pijn in vreugde te veranderen.
En moge God ons zegenen met genoeg dwaasheid
om te geloven dat we een verschil kunnen maken in de wereld
zodat wij kunnen doen waarvan anderen zeggen
dat het niet gedaan kan worden.
Pastoraat
Als het leven lijden wordt,
is sterven een verlossing….
Deze tekst staat boven de aankondiging van het overlijden van Jannigje (Janny) Spek-van Straten. Het zijn haar eigen woorden. Na een lange periode van ziekzijn is Janny op 25 mei in hospice ‘De Cirkel’ in Barendrecht overleden. Zij werd 90 jaar.
Zaterdag 30 mei om 11.00 uur vindt vanwege de maatregelen het coronavirus betreffend het afscheid plaats in besloten kring met een samenkomst in de aula van de begraafplaats Achterambacht in Hendrik-Ido-Ambacht, waarin Piet zal voorgaan.
De familie vraagt, of u omstreeks die tijd een kaarsje wilt aansteken ter gedachtenis aan Janny, die zo lang het haar gezondheid toeliet, een trouw gemeentelid was van onze Irenekerk. Maarten blijft alleen achter. Het zal hem zwaar vallen, te meer daar ook zijn gezondheid te wensen overlaat en het moeilijk zal zijn om alleen in het appartement aan de Werfkade te wonen. Er wordt voor hem gezocht naar een plek, waar hij meer verzorging kan krijgen, wat in deze tijd echter niet mee zal vallen.
Maarten en de kinderen schreven: ‘Janny was lief, zorgzaam, actief en sociaal. Janny genoot van het leven. Zij heeft ons veel liefde gegeven, wij zullen haar ontzettend missen.’
We wensen Maarten en de kinderen in deze moeilijke periode veel sterkte toe en Gods nabijheid.
Tot slot
Laten we aan elkaar denken en waar mogelijk met elkaar meeleven, om zo elkaar tot steun te zijn.
Nog een kleine aanvulling op het gedicht van vorige week: de dichter is Hans Stolp.
We maken u nogmaals attent op de diensten, die om 10.00 uur in de Laurenskerk worden gehouden en te volgen zijn via Rijnmond tv, kanaal 513 (KPN) en een dienst om 11.00 uur uit de Levensbron op rtv Ridderkerk, kanaal 1377 (KPN)
Wilt u eens iets meedelen via de zondagsbrief, dan kunt u dit mailen aan miekevannoordenne@gmail.com
Hartelijke groeten van huis tot huis,
ds. Piet en Mieke Taselaar
